Poznaj Angolę

ANGOLA – Informacje ogólne

1.1 Ustrój polityczny

System demokratyczny w Angoli określany jest jako demokracja wielopartyjna. Ustrój ten polega na bardzo silnej pozycji prezydenta posiadającego bardzo silną władze wykonawczą, z jednoczesnym współistnieniem władzy ustawodawczej i sadowniczej. Struktura kraju podzielona jest podzielona na 18 prowincji: Bengo, Benguela, Bié, Kabinda, Cuando Cubango, Kwanza Północna, Kwanza Południowa, Cunene, Huambo, Huila, Luanda, Luanda Północna, Luanda Południowa, Malanje, Moxico, Namibe, Uíge i Zair. Prowincje dzielą się na 163 powiaty, w których z kolei obowiązuje podział na 475 gminy. Odpowiednio prezydent kraju mianuje Gubernatora dla każdej prowincji.

Rysunek 1. Prowincje Angola [stan 10.01.2024]

Źródło: https://ppcc.pl/informacje-o-angoli/ [dostęp. 10.01.2024]

Historia Angoli przedstawia budowę systemu jednopartyjnego do początku XX wieku. Władzę sprawowało wówczas MPLA (Movimento Popular para Libertação de Angola – Ludowy Ruch na rzecz Wyzwolenia Angoli). W ten czas władza należała do Prezydenta, Biura Politycznego oraz Komitetu Centralnego. Wybuch wojny umożliwił powstanie systemu wielopartyjnego, jednak lata kolonizacji, wojny domowej i dyktatury sprawiły, że budowanie sprawnie działającego systemu demokratycznego nadal trwa i jest to jedno z największych wyzwań kraju, jakim jest Angola.

Obecnie władza ustawodawcza sprawowana jest przez Jednoizbowe Zgromadzenie Narodowe (Assembleia Nacional), składające się 223 członków na okres 5 lat. Specyficzną cechą systemu politycznego Angoli są indywidualne uprawnienia prezydenta tego kraju. Prezydent zostaje wybrany na zasadzie wyrobów powszechnych. Osoba przyjmująca tę funkcję staje się nie tylko głową państwa, ale również szefem rządu, zwierzchnikiem sił zbornych, do jego uprawnień zalicza się powoływanie, jak również odwoływanie rządu, wiceprezydenta, czy choćby w jego mocy leży odwołanie parlamentu.

1.2 Angola – podstawowe informacje gospodarcze

Cele polityki gospodarczej rządu Angoli:

• osiągnięcie i ugruntowanie stabilności politycznej,
• utrzymanie stabilności ekonomicznej,
• modernizacja infrastruktury produkcyjnej socjalnej,
• ożywienie produkcji narodowych dóbr i usług,
• przeprowadzenie reformy administracji państwa,
• ulepszenie pomocy socjalnej (szkolnictwo oraz służba zdrowia).
• założenia polityki gospodarczej:
• roczna produkcja ropy: 673,5 milionów baryłek rocznie,
• cena ropy: 96 USD za baryłkę.

1. Ulgi podatkowe są przewidziane dla sektorów tj.:
   • infrastruktura (drogi, trakcja kolejowa, autostrady, porty oraz lotniska),
   • przemysł (budownictwo cywilne, przetwórstwo, narzędzia, recykling, tekstylia, IT, mieszkania socjalne),
   • transport,
   • rolnictwo oraz hodowla bydła,
   • energia oraz woda,
   • telekomunikacja,
   • rybołówstwo (statki, sieci),
   • centra (huby) przemysłowe,
   • specjalne strefy.
2. Ulgi podatkowe są również przyznawane na:
   • wzmacnianie narodowych możliwości produkcyjnych,
   • zachęty do nawiązywania partnerstwa między narodowymi oraz zagranicznymi inwestorami,
   • transfer technologii oraz polepszenie produktywności,
   • tworzenie miejsc pracy,
   • zwiększanie eksportu kraju – zmniejszenie importu, by wzmocnić rezerwy krajowe w obcej walucie,
   • pomoc w zaopatrzeniu rynku wewnętrznego w dobra i usługi na warunkach konkurencyjnych,
   • promocję rozwoju technologicznego oraz jakości produkcji lokalnej,
   • włączenie krajowych surowców w produkcję lokalną oraz dodanie wartości do produktów krajowych,
   • odnowienie, rozbudowę oraz modernizację podstawowej infrastruktury.

Instrumenty Ochrony Inwestorów:

• dostęp do sądów oraz prawo do obrony prawnej,
• pieniężne wynagrodzenie w sytuacji wywłaszczenia,
• prywatne inwestycje nie są nacjonalizowane
• prawo gwarantuje profesjonalizm, prywatność oraz poufność,
• umowa o wzajemnej ochronie inwestycyjnej (na podstawie bilateralnych umów o współpracy)

Formy prowadzenia działalności gospodarczej

W celu prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej na terenie Angoli, rząd Angoli poprzez odpowiednie przepisy odpowiednio uregulowała formy współpracy z zagranicznymi inwestorami. Przede wszystkim przedsiębiorcy muszą się zarejestrować w Ministerstwie Finansów w celu nadania numeru identyfikacji podatkowej, jak również karty operacyjnej działalności na terenie Angoli.

Wymogiem koniecznym do reprezentowania swoich interesów na rynku Angolańskim jest założenie firmy w tamtejszym kraju, która będzie podlegać prawu Angolańskiemu. Inne formy reprezentowania interesów przedsiębiorcy to biuro przedstawicielskie, oddziały terenowe.

Istnieją następujące typy spółek prawa handlowego:

• spółka komandytowa,
• spółka jawna,
• limited co-partnerships,
• limited co-partnerships by shares.

Sektory gospodarki angolskiej wymagające inwestycji zewnętrznych.

1. Sektor transportowy

Ten dział gospodarki posiada największe ubytki w wyniku wojny domowej, która latami niszczyła kraj od środka. Państwo mierzyło się z brakiem środków finansowych nie tylko na budowanie nowych sieci połączeń, ale również nie budżet nie poradził sobie z konserwacją już istniejących. Negatywne skutki tych działań uwidaczniają się zarówno w transporcie drogowym, kolejowym, jak i morskim.

Drogi

Istnieje konieczność rozwoju następujących obszarów transportu drogowego:

• publiczny transport miejski,
• międzyregionalny transport pasażerski,
• transport towarowy.

Źródło: National Development Plan of Angola 2018-22

Państwo Angola jest właścicielem 3 firm kolejowych CFL, CFB i CFM. Kolejnictwo jest priorytetowym sektorem rozwoju dla obecnego rządu Angoli. Dzięki temu jest on otwarty na inwestycje oraz propozycje współpracy. Jako pierwszorzędna inwestycja planowany jest rozwój 3 korytarzy kolejowych z Malange, Lobito i Namibe. Rozwój tych trakcji umożliwi połączenie regionów odciętych od morza, ale również mają stymulować rozwój regionalny.

Główne wyzwania związane z rozwojem sieci kolejowej:

• znaczące zużycie istniejącego taboru i konieczność jego modernizacji,
• podwyższenie standardów istniejącej sieci, tak by dorównywała standardom międzynarodowym,
• unifikacja 3 sieci kolejowych istniejących w kraju,
• budowa nowych linii kolejowych, przedłużających istniejące linie i łączących je z sieciami kolejowymi sąsiednich krajów.

Porty

Sieć portowa składa się z portów: Luanda, Lobito, Namibie, Cabinda, Soyo i Porto Amboim. Sektor ten jest otwarty na prywatne inwestycje (ale podlegające koncesjom). Największe potrzeby tej branży to pomoc techniczna oraz zaopatrzenie w sprzęt. Zarówno żegluga przybrzeżna, jak i międzynarodowy transport morski nie podlegają restrykcjom rządowym.

Lotnictwo

Lokalny rynek lotniczy nie jest obarczony barierami nałożonymi przez państwo. W przypadku transportu międzynarodowego działania wymagają konsultacji z państwowymi liniami lotniczymi. W obu przypadkach usługi naziemne mogą być wykonywane przez prywatne firmy. Infrastruktura lotnicza jest pod kontrolą państwa, ale dopuszczane są prywatne inwestycje w procesie modernizacji infrastruktury i przy dostarczaniu usług.

Źródło: https://ppcc.pl/informacje-o-angoli/ [dostęp. 10.01.2024]

2. Sektor rolno-spożywczy

Do momentu uzyskania niepodległości Angola była państwem samowystarczalnym pod względem produkcji dla branży rolno-spożywczej. Obecnie sektor ten jest w bardzo złej kondycji a sam przemysł rolno-spożywczy nie zaopatruje rynku w podstawowe produkty.

Angola posiada bardzo duży potencjał rolno-spożywczy, który z uwagi na trwającą odbudowę sektora nie jest jeszcze w pełni wykorzystany. Angola posiada 3 miliony hektarów ziem uprawnych, jak również ogromne połacie pastwisk na południu kraju. Priorytetem rządu angolskiego jest zwiększenie produkcji rolno-spożywczej w celu podniesienia standardu życia rolników oraz obniżenia ceny drogiej obecnie żywności.

Możliwości dla sektora prywatnego:

• konserwacja wodociągów,
• doradztwo inżynieryjne,
• produkcja,
• marketing,
• wsparcie techniczne i materialne,
• hodowla drobiu,
• hodowla bydła i trzody chlewnej.

Hodowla zwierząt

Gałąź ta boryka się z wieloma ograniczeniami, takimi jak niewystarczająca ilość paszy dla zwierząt, brak przemysłu produkującego maszyny potrzebne do rozwoju sektora produkcji zwierzęcej, wysokie koszty wejścia do branży rolno-spożywczej (wynikające z konieczności importu maszyn rolniczych), niewystarczające wsparcie techniczne oraz degradacja infrastruktury hodowlano-produkcyjnej. Możliwości inwestycyjne dla zagranicznych przedsiębiorstw otwierają się w wielu dziedzinach jak m.in.:

• inwestycje w fabryki wydobycia, szlifowania i dystrybucji kamienia wapiennego, fosforanów i innych naturalnych nawozów,
• produkcja nasion w ramach produkcji zboża,
• przemysł nawozów sztucznych,
• magazynowanie i budowa silosów,
• budowa fabryk narzędzi rolniczych,
• mechanizacja rolnictwa,
• produkcja i przetwarzanie owoców,
• hodowla bydła,
• hodowla drobiu,
• produkcja paszy dla bydła, produkcja biopaliw.

Cele produkcyjne dla gałęzi rybołówstwa:

• wzrost wydajności floty rybackiej, jej utrzymanie i możliwości naprawy,
• poprawa wyszkolenia pracowników,
• poprawa jakości badań nad gospodarką morską,
• poprawa kontroli rybołówstwa,
• wzrost wydajności rybołówstwa oraz poprawa przetwarzania, dystrybucji i marketingu produktów rybnych i jodowania soli,
• zmniejszenie importu produktów rybnych i soli.

3. Sektor energetyczny

W latach 2009-2012 rząd Angoli wdrażał plan dla sektora energetycznego, którego celem było zagwarantowanie zwiększenia produkcji, transmisji i dystrybucji energii, w celu sprostania popytowi wynikającemu z narodowej odbudowy jak i ekonomicznego i socjalnego rozwoju kraju.

W celu realizacji powyższego założenia przewiduje się, że sektor energetyczny wdroży następujące inicjatywy:

• modernizacja i wzrost możliwości produkcyjnych,
• promocja rozwoju narodowej sieci elektrycznej, w tym unifikacja systemów energetycznych: północno – wschodniego oraz południowo-środkowego,
• rozwój małych elektrowni hydroelektrycznych,
• rozpoczęcie wdrażania narodowego programu elektryfikacji, obejmującego rozwój produkcji nowych źródeł energii,
• zwiększenie i dywersyfikacja produkcji elektryczności pochodzącej z odnawialnych źródeł energii,
• reorganizacja instytucjonalna sektora energetycznego, w tym zwiększenie udziału firm prywatnych w sektorze.

Planuje się, że powyższe działania w ciągu 5-6 lat doprowadzą do zwiększenia produkcji energii z 1.000 MW do 5.500 MW. Nowelizowane prawo będzie umożliwiać prywatnym podmiotom produkowanie i dystrybucję energii elektrycznej w ramach rządowej koncesji.

Zgodnie z rządowymi szacunkami, całkowita modernizacja systemu energetycznego planowana jest na 1 miliard USD inwestycji. Z tej kwoty 334 miliony USD są przeznaczone na rozwój produkcji energii, 236 milionów USD na modernizację linii przesyłowych a 75 milionów USD na budowę podstacji.

4. Sektor wydobywczy

Angola posiada wiele zasobów mineralnych, w tym m.in. diamenty, żelazo, złoto, fosforany, mangan, miedz, ołów, cynk, wolfram, wanad, tytan, chrome, beryl, kaolin, kwarc, gips, marmur, granit, uran. Nie wszystkie złoża są w pełni oszacowane. W Angoli wydobywane są przede wszystkim diamenty, marmur i granit. Należy zauważyć, że przemysł górniczy nie jest dobrze rozwinięty. Sprzęt górniczy sprowadzany jest przede wszystkim z RPA. Na szczególną uwagę zasługuje wydobycie ropy naftowej. Angola jest jednym z najważniejszych producentów ropy w Afryce – ok. 2 miliony baryłek dziennie. Większość wydobywanej ropy to ropa lekka mogąca być przetwarzana na całym świecie. Szacuje się jednak, że w najbliższych latach zacznie być wydobywana ropa ciężka, o większym stopniu zasiarczenia. Będzie to wymagało wybudowania nowej rafinerii, która będzie mogła przetwarzać tego typu surowiec. Największe rafinerie zlokalizowane w Luandzie i Cabinga nie są w stanie przetwarzać ciężkiej ropy, dlatego też rząd powołał państwową spółkę (SONANGOL E.P), która ma za zadanie promowanie budowy nowej rafinerii. Rząd wdrożył też projekt dotyczący gazu LNG. Dotychczas ponad 60% wydobywanego gazu było spalane. Projekt LNG ma pozwolić na rozwój technologii, które będą wykorzystywać ten gaz bez jego spalania. Pozwoli to na osiąganie zysków z surowca, który dotychczas był uznawany za produkt uboczny wydobycia ropy. Dzięki temu zwiększone zostanie zużycie gazu w przemyśle.

5. Sektor przetwórstwa przemysłowego

Sektor przemysłowy w Angoli produkuje głównie na potrzeby przemysłu petrochemicznego. Od czasu uzyskania niepodległości wydobycie i przetwórstwo ropy naftowej jest główną gałęzią gospodarki tego kraju, gdyż sprzedaż ropy przynosi największe i najszybsze zyski. Podejmowane są próby dywersyfikacji produkcji, niemniej należy spodziewać się, że w najbliższej przyszłości produkcja dla sektora wydobywczego będzie stanowiła podstawę rozwoju przemysłu w Angoli.

Priorytety rozwoju branży:

• koordynacja działań prowadzonych przez różne podmioty,
• zmniejszenie importu poprzez wzrost produkcji oraz zwiększenie eksportu poprzez system zachęt dla eksporterów,
• wsparcie gospodarki rolnej i terenów wiejskich,
• rozwój klastrów: ropa i gaz naturalny, przetwórstwo artykułów spożywczych, przemysł rolny,
• wzmocnienie badań i programów przygotowawczych do rozwoju takich sektorów jak przemysł petrochemiczny (LNG), rafinacja ropy naftowej, nowe zakłady stalowe, aluminium i budowa przemysłu materiałowego.

Cele dla przemysłu przetwórczego:

• dywersyfikacja zakresu produkcji poprzez dodanie nowych elementów do procesów technologicznych,
• modernizacja istniejącego parku przemysłowego,
• budowa nowoczesnego segmentu przemysłowego z nowatorskimi technologiami oraz międzynarodową konkurencyjnością,
• promocja rozwoju przemysłowego w skali regionalnej, opierającej się na centrach rozwoju przemysłowego oraz specjalnych strefach ekonomicznych,
• restrukturyzacja, regulacja prawna i prywatyzacja rządowych przedsiębiorstw przemysłowych,
• wzmocnienie zdolności instytucjonalnej sektora przemysłowego i wsparcie rozwoju narodowego sektora prywatnego oraz koncernów,
• poprawa jakości procesów kontroli przemysłu.